هوابند اتاق تمیز

اتاقهای تمیز تقریباً در هر صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد که ذرات کوچک می توانند بر روند تولید تأثیر منفی بگذارند. اتاق تمیز به دلیل حساسیت و اهمیت کنترل آلودگی در آن به تجهیزات ویژه ای برای محدود کردن محیط به ذرات آلوده و میکروب های موجود در هوا نیاز دارد. علاوه بر آن باید از نظر رطوبت، فشار و دما نیز قابل کنترل و بررسی طبق استانداردها باشد.

تجهیزات اتاق تمیز

از جمله تجهیزات جانبی اتاق تمیز می توان به پس باکس، هوابند اتاق تمیز، دوش هوا و تجهیزات استیل اشاره نمود که برحسب حساسیت اتاق تمیز، کلاس اتاق تمیز و همچنین کاربرد اتاق تمیز مورد استفاده قرار می گیرند.

هوابند اتاق تمیز

هوابند اتاق تمیز و کلین روم

هوابند یا قفل هوا از تجهیزات اتاق تمیز است که یک دستگاه تنظیم فشار هوا است و برای جلوگیری از نفوذ ذرات به اتاق تمیز تعبیه شده است. استفاده کاربری هوا بند در  اتاق تمیز، حفاظت از محیط ‌هایی دربرابر گرد و غبار، ذرات خاک، مواد شیمیایی مضر و آلاینده‌های دیگر است، تا حدی که با حفظ اتاق در فشار بالاتر این موارد از محیط اطراف حذف شوند. مانند اتاق‌های تمیز بیمارستان ها یا داروسازی‌ها.

در اتاق تمیز، هواهای واسطه ای به نام هوابند یا سدهوایی در نظر می گیرند که به صورت فضایی بین اتاق تمیز و فضای بیرون است و فشار هوای موجود در آن، فشاری بین فشار مثبت اتاق تمیز و فشار هوای محیط است.

با استفاده از هوابند اتاق تمیز و کلین روم و سد هوایی که ایجاد می کند، امکان ارتباط مستقیم هوای داخل اتاق تمیز با هوای خارج و در نتیجه تغییر شدید فشار آن در موقع باز شدن درب آن وجود ندارد.

درب های سد هوایی اتاق تمیز باید یک طرفه به طرف داخل آن باشد و باید برای داشتن اطمینان از باز نشدن همزمان دو در، از داخل قفل شوند. علاوه بر این امکان نصب چراغ هایی در خارج درب ها وجود دارد تا مجهز باشند که اگر شخصی داخل ایرلاک باشد، علامت دهد. در برخی موارد نیز تا بعد از بسته شدن درب اول، درب دوم تا زمان مشخص باز نمی شود و در این فاصله زمانی، هوای موجود در این فضا در حد تعریف شده ای تعویض می شود.

رختکن ها قبل از ورود به اتاق تمیز (کلین روم cleanroom ) می بایستی بصورت هوابند(Airlock) طراحی شوند و مورد استفاده قرار بگیرند. این عمل به گونه ای انجام می شود که جداسازی فیزیکی مراحل مختلف تعویض لباس را صورت داده تا آلودگی میکروبی و ذره ای لباسهای محافظ را به کمترین میزان برسانند.

پرسنل اتاق تمیز برای ورود به کلین روم باید از لباس های خاصی استفاده کنند که آلاینده های طبیعی پوست و بدن را به دام بیندازد. برای ورود به اتاق تمیز هم باید از دستگاههایی به نام قفل هوا یا هوابند (Airlock) بگذرند. به طور کلی تعریف هوابند یعنی دستگاهی برای تنظیم فشار هوا در زمان عبور از یک محیط به محیطی با فشارگوناگون و متفاوت است.

کاربرد هوابند در اتاق تمیز

• مسیر ورود و خروج پرسنل به اتاق تمیز به صورت اتاقک ایرلاک
• غبار روبی از البسه پرسنل
• دمش هوای فوق تمیز پرسرعت با استفاده از فیلتر هپا و موتور فن قوی و نازل
• جلوگیری از انتقال آلودگی و ذرات بزرگ به اتاق تمیز

مسیر ورود و خروج پرسنل به اتاق تمیز

انواع هوابند اتاق تمیز و کلین روم

• هوابند چاهکی Cascade airlock
• هوابند آبشاری Sink airlock
• هوابند حبابی Bubble airlock

تعریف انواع هوابند اتاق تمیز

1. در هوابند اتاق تمیز و کلین روم آبشاری، فشار بالا در یک طرف هوابند و فشار پایین در طرف مقابل است.
2. در هوابند چاهکی فشار پائین در داخل هوابند و فشار بالا در دو طرف است.
3. در هوابند حبابی فشار بالا در داخل هوابند و فشار پائین در دو طرف است.

توجه داشته باشید که درب ها باید به سمت فضا با فشار بیشتر باز گردند.

نمونه ای از هوابند کلین روم

جنس و اندازه هوابند در اتاق تمیز

در طراحی فضاها اتاق های تمیز، تکنیک های کنترل محصورسازی از قبیل هوابندها نقش مهمی بازی می کنند. زمانی از هوابند استفده می شود که فرد یا هر چیزی از فضاهای دارای فشار مختلف گذر می کنند.

در واقع هوابند اتاق تمیز، فضایی بسته با حداقل دو درب بین دو فضا با کلاسهای تمیزی متفاوت است، که به منظور کنترل جریان هوا بین اتاق ها به هنگام ورود وخروج ایجاد شده است. جنس آن تمام استیل و داخل استیل است و جنس بدنه خارجی پودری الکترواستاتیک است که در اندازه های یک نفره و دو نفره آماده عرضه است.

یکی دیگر از تجهیزات کلین روم دوش هوا است که در ورودی اتاق قرار دارد و کاربردش از بین بردن آلودگی از افراد است. بدین صورت که هوا با سرعت بیش از 25 متر بر ثانیه به فرد و لباس او برخورد کرده و هرگونه غبار و آلودگی را از بین می برد. پس، علاوه بر موارد ذکر شده قبل از ورود به اتاق تمیز باید از دوش هوا گذر کرد. دوش هوا به منظور جلوگیری از آلودگی به داخل اتاق تمیز، توسط افراد و پرسنل است.

طراحی این دوش ها در کنار هوابند ها بسیار ضروری و حیاتی است. در طراحی آن استفاده بسیار زیادی از روابط حاکم در علم دینامیک سیالات محاسباتی، می‌شود.

سخن پایانی

در این مقاله به بررسی ویژگی ها و نکات مربوط به هوابند اتاق تمیز پرداخته شد تا با توجه به آن بتوانید به بهترین نحو در رابطه با تجهیزات اتاق تمیز تصمیم گیری نمایید.